proces van zelfreflectie

Brief aan Leontine van den Bos, hoofdredacteur van weekblad Margriet.

------

Mag ik je om te beginnen een plezierige ‘rentrée toewensen na je zomerverlof?

Woensdagavond las ik  Margriet 25/26 van dit jaar lekker in een warm bad. Het is heerlijk om daar  een Nederlandstalig tijdschrift als  ‘leesvoer’ bij te hebben.

Het artikel” Ik weet precies waar alles ligt… denk ik’, van journalist Els Meyer. bleef duidelijk langer bij me hangen.

Het bleek door de filters te gaan van mijn gecombineerde deskundigheid als docent omgangskunde, informatiespecialist in het publieke domein  en adviseur duurzame (relationele) gemeenschapsvorming.

Me verplaatsend in zowel Els Meyer als in de vele lezers die soortgelijke processen op een soortgelijke manier invullen, welde de sterke behoefte in me op om vandaag uitgebreid hierop in te gaan..

 Laat ik de conclusie waar ik zelf toe kwam na een dag intensief doornemen van ‘mijn weten’ op dit  dossier,  maar meteen hier aan het begin  voorleggen.

Het ligt binnen mijn mogelijkheden om aan de hoofdredactie van het weekblad Margriet de suggestie voor te leggen om actief aandacht te besteden aan  ‘het belang van het bewustzijn van de grondbeginselen in processen  van zelfreflectie’  en de (natuurlijke) effecten van bepaalde keuzes op dat vlak op de aard van de ontwikkelingen in de samenleving.

De kwestie ‘ hoe iemand het proces van zelfreflectie beoefent’  is in mijn beleving en ervaring van veel groter maatschappelijk belang dan veel mensen op het eerste  gezicht zouden denken.

Ik licht een en ander in dit document  zo kort mogelijk toe in een vorm die naar mijn inzichten zo veel mogelijk recht doet aan mijn inzichten over de situatie.

In het artikel heeft journaliste Els Meyer een aspect van haar zelforganisatie  in een ‘proces van zelfreflectie’ publiekelijk uitgewerkt. Daarbij valt mij op hoe zij deze klus heeft aangepakt.

Ik observeer dat de gehanteerde methode  voor dit proces van zelfreflectie prima past bij de manier die veel mensen (standaard) gebruiken bij zelfreflectie,  wanneer er expliciet of impliciet kritiek op hun zelforganisatie binnen de gemeenschap wordt geuit .

Nou lijkt inzoomen op deze kwestie die ogenschijnlijk lijkt te draaien om wat verloren sleutels en rondslingerende telefoons, nogal onbelangrijk om langer bij stil te staan in een wereld die bol staat van de grote calamiteiten en dreigingen.
Mensen hebben toch wel belangrijker thema’s aan hun hoofd om het financiële en sociaal te kunnen rooien?!

En toch heb ik de hele donderdag besteed aan ‘ in de pen te klimmen’ om de juiste toon te treffen om  de gedachten die in me opkwamen, zorgvuldig voor het voetlicht te brengen.

Wat bezield mij?

Wat mij bezield is mijn weten dat precies hier in de proces-uitgangspunten, de sleutels liggen om allerlei issues in de samenleving structureel, bekwaam en in een veilige setting  duurzaam mee op te kunnen lossen!

Ik zet dat verder uiteen, maar ik gebruik daarbij bewust een minder conventionele vorm.

‘Ik’ doe nu, hier, namelijk een stapje opzij … !

Dat is om een belangrijke reden.
Als  ‘ik met mijn weten’ zogezegd ‘recht voor je ga staan’, dan zou ‘jouw perceptie/beeld van mij’  je nog wel eens het volledige zicht op je eigen weten kunnen ontnemen.
Lijkt me niet zo’n goed idee.
En dus kies ik een vorm waarbij de kans  het kleinst is dat er iets tussen jou en je eigen weten in komt te staan.
Ik ga ervan uit, dat wanneer jij  dit thema in jouw eigen weten recht  in het hart kijkt,  je niets uit mijn hoofd nodig hebt aan woorden of  uitleg.

De vorm die ik k heb gekozen, is een uitnodiging om je blik te richten:

Kijk naar iets vergelijkbaars ‘procesmatigs’
 (wat ik in het kader op de volgende pagina aanstip)

Reflecteer met je hele wezen op wat je daarin meemaakt

Uitnodiging aan je hele wezen om bewust de blik op te richten

Haal je het veld van processen in de rechtspraak
eens voor de geest.

In het veld van de rechtspraak maken mensen de procesgang van het recht mee.
Dat gaat ruwweg in twee varianten.

1. Aan basis van de praktijk van een aantal rechtssystemen ligt het basisbeginsel : “Iemand is onschuldig, totdat het tegendeel onomstotelijk is bewezen’.
2. Er bestaan ook systemen die een omgekeerde bewijslast hanteren. Als de samenleving  je daar ter verantwoording roept , dan ben je in principe schuldig, tenzij het tegendeel door jou onomstotelijk kan worden bewezen.

Welnu….

Stel nu eens dat in een  zelfreflectieprocessen vergelijkbare grondbeginselen  te vinden zijn, maar dan met een focus op het komen tot een inzicht omtrent  bekwaam/onbekwaam .

Gun jezelf nu eens wat tijd om je het volgende bewust af te vragen….

• Heeft de  gangbare praktijk van processen van zelfreflectie die de meeste moderne mensen  hanteren die jij kent (voor zover je daar uiteraard zicht op hebt) , voor kleine en grote zaken,  meer weg van de eerste variant, of van de tweede?
• Hoe zou je de effecten op de sociaal emotionele ontwikkelingen op individuen en op de samenleving als geheel inschatten:- als methode 1 structureel gehanteerd wordt in een samenleving en- als methode 2 de gangbare praktijk is?
• Welke strategieën zouden er zoal gekozen worden door burgers om zoveel mogelijk vrijheid en zeggenschap over hun leven veilig te stellen:- in een samenleving met variant 1 en- in een maatschappij met variant 2?
• Onder welke variant verkies jij te willen leven  en waarom?- Hoe sterk is die voorkeur?
• Welke ondersteuning zou er nodig zijn aan mensen die dagelijks te maken hebben  met  (over-)leven in een systeem met de variant die jij niet prefereert  voor jouw samenleving?- Wat ligt daarvan binnen jouw huidige mogelijkheden om te bieden,    zowel persoonlijk als  beroepsmatig,?

Dank je wel voor het schenken van je aandacht hieraan..

Met het volste vertrouwen in je reflectieve bekwaamheden (zeker na drie maanden voor dat doel bestemd zomerverlof), geef ik hier nu nog slechts aan dat ik ervoor  open sta om eventuele vragen in samenspraak  nader  te verkennen.

Een hele fijne dag gewenst !

Esther Dageraad
Adviseur Duurzame (Relationele) Gemeenschapsvorming